سکه های قدیمی؛ با سکه‌های تاریخی ایران آشنا شوید

در دنیای امروز با پیشرفت تکنولوژی سبک زندگی انسان از حالت سنتی خارج شد.در نتیجه، جوامع مختلف پا به دوره‌ای مدرن گذاشتند. از مسائلی که تحت تأثیر این تغییر بود، موضوع داد و ستد و جابه‌جایی ارز بین مردم است. قبل از اختراع پول و سکه های قدیمی مردم برای خرید و فروش از روش مبادله کالا با کالا استفاده می‌کردند.

کم کم با اختراع پول، در عصر باستان جوامع شروع به ضرب سکه کردند. این سکه‌های جا مانده از دوران باستان، امروزه مورد توجه دولت‌ها و افرادی مثل کلکسیونر‌ها قرار گرفته است. بسیاری از انواع این سکه‌ها در موزه‌های مختلف نگهداری می‌شود. در برخی موارد نیز در مزایده‌ها بین علاقمندان به عتیقه جات، جابه جا می‌شود.

از آنجایی که این سکه‌ها در تمدن‌های مختلفی ضرب شده است، انواع مختلف آن‌ها در سرتاسر جهان وجود دارد. بر روی هر نوع از این سکه های قدیمی طرح خاصی حک شده است. این طرح و نقش‌ها باعث تفاوت و منحصر به فرد بودن هر سکه شده است. بر روی برخی از این سکه‌ها عکس پادشاه آن دوره و یا طرح‌های دیگری حک شده است.

این سکه‌ها به شکل قبل در فرآیند داد و ستد مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. با این حال، از آنجایی که در دسته عتیقه جات قرار می‌گیرند از ارزش بسیار بالایی برخوردار هستند.

انواع سکه‌ها در عصرهای مختلف

همانطور که گفتیم سکه ها در دوره‌های مختلف طرح‌های مختلفی نیز دارند. در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع سکه ها در دوره‌های مختلف آشنا شوید.

دوره هخامنشیان

سکه داریک (Daric)؛ سکه های قدیمی

سکه داریک اولین سکه ضرب شده در تمدن‌های باستانی ایران است. این سکه در زمان هخامنشیان به دستور داریوش بزرگ پادشاه ایرانی ضرب شد. و با نام داریک (Daric) شناخته شد. جنس این سکه از طلا با خلوص ۹۵. ۸۳ درصد است. وزن آن ۸. ۳۷ گرم و قطر آن چیزی در حدود ۱۴ میلی‌متر است.

نقش حک شده روی این سکه، یک پادشاه یا سردار ایرانی است که بر روی یک زانوی خود نشسته است. این پادشاه یک نیزه در دست راست و یک کمان در دست چپ خود دارد. سکه داریک مربوط به ۴۲۰ تا ۴۸۵ سال قبل از میلاد است.

سکه فارنابازوس با نشان ماهی

یکی دیگر از سکه های قدیمی، سکه فارنابازوس (Pharnabazos) است. این سکه مربوط به یکی از مناطق غرب ترکیه است که در زمان هخامنشیان جزئی از ایران بود. سکه فارنابازوس تقریبا ۳۶۹ تا ۳۹۸ سال پیش از میلاد رایج بوده است. وزن آن ۱۴. ۶۷ گرم و قطر آن حدود ۲۲ میلی‌متر است.

نقش حک شده بر روی این سکه سر فارنابازوس (فرمانده نظامی) با نیم تاج یا کلاه است. در پشت آن نقش بدنه‌ی یک کشتی، شیردال، چشم نگهبان و ماهی تن همراه با دلفین‌های خیزان حک شده است. در دوره هخامنشیان سکه‌های دیگری از جمله مازئوس ساتراپ نیز ضرب شدند.

دوره سلوکیان

سکه سلوکوس اول؛ سکه های قدیمی

این سکه در دوره سلوکیان به دستور پادشاه دوره یعنی سلوکوس اول ضرب شد. نقش روی این سکه قدیمی نیم رخ سلوکوس اول با کلاه خود شاخ دار است. در پشت آن نیز نماد فتح حک شده است. در پشت این سکه، زئوس بر تخت نشسته و بر روی شانه او عقابی نشسته است. در دست دیگر او نیز عصای سلطنت قرار دارد. وزن این سکه ۱۶. ۵۶ گرم و قطر آن ۱۶ میلی‌متر است. جنس این سکه‌ی قدیمی از فلز قیمتی نقره است. تاریخ ضرب این سکه به ۲۸۰ تا ۳۱۲ سال قبل از میلاد باز می‌گردد.

در دوره سلوکیان علاوه بر سکه سلوکوس اول سکه های قدیمی دیگری نظیر سکه دیودوت یکم، آنتیوخوس سوم و آنتیوخوس چهارم، الکساندر بالاس و باگاداتس نیز ضرب شدند.

دوره اشکانیان

سکه دراخما اشک اول

این سکه زمان اشک اول (مؤسس سلسله اشکانیان)، حدود سال‌های ۲۱۷ تا ۲۴۷ قبل میلاد از فلز نقره ضرب شد. نقش حک شده روی سکه دراخما اشک اول تصویر نیم رخ این پادشاه است. نقش حک شده در پشت سکه نیز یک کماندار نشسته در حال تعظیم را نشان می‌دهد. در پشت این سکه همچنین نام اشک یکم به یونانی حک شده است.

در دوره اشکانیان سکه‌های بسیاری از جمله موارد زیر نیز به ضرب رسیده است. تعدادی از سکه های قدیمی این دوره عبارتند از: سکه دراخمای مهرداد اول و دوم، سکه ارد اول و دوم، سکه فرهاد اول و دوم و چهارم، سکه اشک دوم، سکه گودرز اول و دوم، سکه سیناتروک، سکه بلاش اول و ششم، سکه پاکور دوم و سکه کامناسکیرس.

سخن آخر

انواع مختلفی از سکه‌ها در دوره‌های دیگری مثل ساسانیان، خلفای راشدین، امویان، عباسیان، اتابکان یزد، ایل خانان مغول، غزنویان، صفویه، افشاریه، قاجاریه، پهلوی و… از فلز‌ها و آلیاژ‌های مختلف و در اندازه‌های متفاوتی ضرب شد. با گذر زمان و پیشرفت ابزار و دستگاه و تغییر روش‌های ضرب سکه طراحی و نقش این سکه‌ها به مرور زیباتر و منظم‌تر شد به طوری که امروزه برخی از این سکه های قدیمی در ساخت جواهراتی نظیر گردنبد‌ها، دستبند‌ها و… مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در بسیاری از انواع دستبند نقره مردانه و گردنبند نقره زنانه گالری آرته لایف استایل از سکه‌های دوره‌ی پهلوی استفاده شده است. اگر به سکه‌های ایران باستان علاقه مندید، جذب این زیورآلات خواهید شد.